काठमाडौँ
विश्वभरका मानिसहरु लकडाउनपछि जीवन अभस्य बनाइरहेका छन् । कोरोना भ्याक्सिन आएपछि प्रतिबन्ध खुकुलो पारिएको छ । तर, जहाँबाट कोरोना फैलिन थालेको चीनले भने यसबारेमा कडा नीति अपनाएको छ ।
पाँच तारे होटेलमा एक व्यक्ति केही सोध्न गएपछि दुई साता क्वारेन्टाइनमा राखिएको थियो । किनभने होटलका पाहुनाले केही कोरोना संक्रमित व्यक्तिसँग सम्पर्क गरेका थिए ।
उच्च गतिको ट्रेनका चालक दलका सदस्यले संक्रमित व्यक्तिसँग नजिकको सम्पर्क गरेका थिए। त्यसकारण त्यो ट्रेनका सबै यात्रुहरूलाई सामूहिक परीक्षणको लागि क्वारेन्टाइनमा राखिएको थियो।
साङ्घाई डिज्नील्याण्ड गएका ३३ हजार ८६३ व्यक्तिको अकस्मात कोरोना परीक्षण गर्नुपरेको थियो, किनभने त्यहाँ अघिल्लो दिन आएका पाहुनामा कोरोना संक्रमण देखिएको थियो ।
यसरी चीनले आफ्नो शून्य कोभिड अवस्थालाई स्थायी बनाउने प्रयास गरिरहेको छ। कोरोना महामारीसँग लड्न प्रतिबन्ध लगाउने विश्वको पहिलो देश चीन हो । र यस्तो देखिन्छ कि यहाँ यी प्रतिबन्धहरू खुकुलो पार्ने अन्तिम केही देशहरू मध्ये एक हुनेछ।
चीनका आम नागरिकसँग कुरा गर्दा त्यहाँका धेरैजसो मानिसहरू भाइरस नियन्त्रणका लागि गरिएका कडा उपायहरूबारे चिन्तित नभएको देखिनेछ । आफूलाई सुरक्षित राख्नको लागि यस्तो गरिएको उनीहरुको बुझाइ छ ।
मैले एउटी महिलालाई सोधें कि चीनमा गतिविधिहरू द्रुत रूपमा खोल्नुपर्छ रु उनले भनिन् कि यो महामारी पूर्ण रूपमा समाप्त नभएसम्म पर्खनु हाम्रो लागि राम्रो हुनेछ, किनकि सुरक्षा सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण छ।
त्यही क्रममा काम सकेर घर गइरहेका अर्की महिलाले भाइरसबारे पूर्ण जानकारी नआएको र भ्याक्सिनमा सुधारको सम्भावना रहेको बताइन् । यस्तो अवस्थामा खुलापन रोक्नु नै अहिलेको उत्तम उपाय हो ।
केही समयअघि अस्ट्रेलिया, न्युजिल्यान्ड र सिङ्गापुर जस्ता देश पनि कोरोना भाइरसको प्रकोपसँग लडिरहेका थिए । र त्यसपछि त्यहाँका सहरहरूलाई भाइरसको फैलावट नरोकेसम्म तालाबन्दीमा राखिएको थियो। यसो गर्नुको उद्देश्य भाइरसको स्थानीय प्रसारलाई शून्य गर्नु थियो।
दुई कुराले यो दृष्टिकोण बदल्यो। पहिलो कुरा यो थियो कि भाइरसको डेल्टा संस्करण देखा पर्यो, जुन नियन्त्रण गर्न धेरै गाह्रो थियो। र दोस्रो महत्त्वपूर्ण कुरा ठूलो संख्यामा खोप लगाइएको थियो।
धेरैजसो मानिसहरूलाई खोप लगाउनु भनेको मानिसहरू अझै पनि भाइरसको सम्पर्कमा आउन सक्छन्, तर उनीहरूले अब अस्पताल जानु पर्दैन। त्यसैको फलस्वरूप अहिले अन्तर्राष्ट्रिय आवतजावतका लागि जताततै सीमानाका खुला भएका छन् ।
यद्यपि, चीनमा विदेशीहरूलाई भिसा पाउन गाह्रो छ। साथै चिनियाँ नागरिकको राहदानी पुरानो भइसकेपछि पनि अद्यावधिक हुँदैन ।
यद्यपि अन्य देशका मानिसहरूले ‘भाइरससँग बाँच्न’ थालेका छन्, तर चीनमा यो भइरहेको छैन। डेल्टा भेरियन्टमा संक्रमणको अर्को चरण छ। आधिकारिक तथ्याङ्क सही हो भने अक्टोबरदेखि चीनमा १,००० भन्दा बढी केसहरू दर्ता भएका छन्।
यि तथ्यांक धेरै धेरै नभएपनि चीनका २१ राज्य कोरोनाबाट प्रभावित छन् । यो पनि महत्त्वपूर्ण छ किनकि केहि केसहरू पाउँदा पनि चीनले सयौं वा हजारौं केसहरू भए जस्तै कडा कारबाही गर्छ।
‘संक्रमणको एक केस पनि स्वीकार गरिएको छैन’
प्रशासनले यो मनोवृत्ति परिवर्तन गर्न कुनै पहल गरेन। चीनका केही वैज्ञानिकहरूले पनि यसलाई पुनर्विचार गर्न आग्रह गरेका छन्।
प्रोफेसर गुआन यी, हङकङ विश्वविद्यालयका भाइरोलोजिस्ट र सरकारका सल्लाहकारले न्यूक्लिक एसिड परीक्षणहरू ९जसले संक्रमण पत्ता लगाउँछन्० बाट एन्टिबडी परीक्षणहरू ९जसले खोपहरूको प्रभावकारिता बुझ्न मद्दत गर्न सक्छ०मा परिवर्तन गर्न आह्वान गरे।
फिनिक्स टिभीसँगको अन्तर्वार्तामा गुआन यीले ‘शून्य(संक्रमण’ रणनीतिले दीर्घकालीन रूपमा कोरोना संक्रमणलाई पूर्ण रूपमा हटाउन सहयोगी हुने कुनै सम्भावना नरहेको बताए। उनले भने, ‘भाइरस अहिले स्थायी भइसकेको छ। यो इन्फ्लुएन्जा जस्तै हो, जुन मानिसमा लामो समयसम्म फैलिनेछ।’
यो अवधारणाले अन्य देशहरूलाई आश्चर्यचकित पार्ने छैन। तर चिनियाँ सरकारले संक्रमणको हरेक नयाँ बृद्धिसँगै यसलाई शून्यमा ल्याउने प्रयास गरेको छ। यसलाई परिवर्तन गर्न धेरै गाह्रो छ।
भाइरसको उत्परिवर्ती स्ट्रेन विरुद्ध चिनियाँ खोपहरू कत्तिको प्रभावकारी हुन्छ भनी सोध्दा प्रा। गुआनले भने कि खोप उत्पादकहरूले यसको जवाफ दिनुपर्छ।
चिनियाँ सरकारको निर्देशनमाथि प्रश्न उठाउने शिक्षाविद्हरूमा उनी अब एक्लो छैनन्। न्यूयोर्कको विदेश सम्बन्धका काउन्सिलका डा होङ यान्जोङले चिनियाँ सरकारले चाहेजस्तो खोप बनाउन नसक्नु ठूलो समस्या रहेको बताउँछन्।
उनले भने, ‘उनीहरू भ्याक्सिनको प्रभावकारिता अर्थात् सङ्क्रमण रोक्न सक्ने क्षमताका बारेमा निश्चित छैनन्। यो किनभने सबैभन्दा राम्रो खोपले पनि सङ्क्रमणलाई रोक्न सक्दैन। तर शून्य सहनशीलताको नीतिले भने हामी त्यसो गर्न सक्दैनौं। एउटै इन्फेक्सन हुन्छ। स्वीकार गर्न सकिँदैन।’
चिनियाँ सरकारले जनतालाई आफ्नो सफलताको कथा सुनाउँदै आफूलाई राजनीतिक र वैचारिक बन्धनमा बाँधिएको डा होङले बताए ।
उनी भन्छन्, ‘बिल्कुल सहिष्णुताको रणनीति पनि आधिकारिक कथाको हिस्सा हो। यसले चीनको राजनीतिक प्रणालीको शीर्षमा रहेका मानिसहरूलाई महामारीसँग लड्ने मोडेलको सफलताको दाबी गर्न अनुमति दिन्छ। तर यदि केसहरू बढ्यो भने मानिसहरूले फेरि प्रश्न गर्नेछन्। यो मोडेल।’
‘प्रतिबन्धका कारण लाखौं छन्’
आगामी दिनहरुमा बेइजिङमा धेरै ठूला कार्यक्रमहरु आयोजना हुने भएको छ । यस्ता कार्यक्रम कोरोनाको प्रकोपबाट मुक्त हुने वातावरणमा आयोजना हुनुपर्ने पदाधिकारीको ठूलो चाहना छ ।
निकटतम फेब्रुअरीमा हुने शीतकालीन ओलम्पिक हो। टिकट बिक्री भने सुरु भइसकेको छैन, तर दर्शकलाई रंगशालामा बोलाउने लक्ष्य राखिएको छ ।
यसैबीच आगामी असोजमा कम्युनिष्ट पार्टीको पञ्चवर्षीय अधिवेशन हुँदैछ । यो सत्रमा सी जिनपिङको ऐतिहासिक तेस्रो कार्यालयमा छाप लगाइने अपेक्षा गरिएको छ। पक्कै पनि केहि सधैं हुनेछ।
यो रणनीति अपनाउनुको अर्को कारण सी जिनपिङको सरकार देशमा विदेशी प्रभाव कम गर्न चाहन्छ भन्ने पनि बताइएको छ । र महामारीले यो लक्ष्य हासिल गर्न राम्रो बहाना दिएको छ।
सोशल मिडियामा धेरै पोष्टहरूमा, राष्ट्रवादीहरूले ‘चीनको’ गर्ने तरिकामा अन्तर्राष्ट्रिय प्रभावको निन्दा गरेका छन्। निस्सन्देह, सरकारको जोड अब ‘सुधार र खुलापन’को सिद्धान्तमा होइन तर कम्युनिष्ट पार्टी र उनीहरूका नेता सी जिनपिङलाई सबै कुराको केन्द्रमा राख्नु हो।
हामीले विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता वाङ वेनबिनलाई सोध्यै की अन्य देशहरूले आफ्नो सिमाना खोलिरहेका छन्, तर चीनले कहिले त्यसो गरिरहेको छ रु यसको जवाफमा उनले चीनले अन्य देशको अनुभव हेरेर विज्ञानको रायअनुसार नयाँ भेरियन्टका बारेमा निर्णय गर्ने बताए ।
तसर्थ, यहाँ सत्तामा बस्नेहरू नजिकका विज्ञहरूले तत्कालका लागि शून्य सङ्क्रमण रणनीतिको अन्त्यको कुनै संकेत देखाउँदैनन्। वास्तवमा, संकेतहरू एकदम विपरीत छन्।
सरकार छिट्टै प्रतिबन्ध हटाउने मूडमा छैन
डा। झोङ नानसानलाई चीनमा चिकित्सा जगतको नायकको रूपमा हेरिन्छ। श्वासप्रश्वास रोगका यी विशेषज्ञले सन् २००३ मा तत्कालीन सरकारको मान्यतालाई चुनौती दिएर विश्वव्यापी ख्याति कमाए । सरकारले सार्स भाइरसको प्रकोप धेरै गम्भीर नभएको विश्वास गरेको थियो।
अब जनता र अधिकारीहरूले पनि ध्यान दिएर सुन्छन्। हालैको एक अन्तर्वार्तामा उनले कोरोनामा चीनको कडा कदम ‘लामो समयसम्म’ रहने बताएका छन्।
उनले भने, ‘अहिले भ्याक्सिन उपलब्ध भए पनि कोरोनाबाट मर्नेको विश्वव्यापी दर २ प्रतिशत चीनका लागि निकै उच्च छ। धेरै चाँडै सबै चीज अनप्याक गर्ने लागत यसको लायक थिएन। चीनले अन्य देशको ‘कोरोनासँग बाँच्ने’ नीतिलाई नजिकबाट नियाल्नेछ।
चिनियाँ अधिकारीहरूले आफ्नो दृष्टिकोणमा रूढिवादी हुनसक्छन् भनी मान्यता दिनु पनि महत्त्वपूर्ण छ। यो पनि हुन सक्छ कि तिनीहरूले देश ुपुनः खोल्नेु योजना बनाइरहेका छन्, तर हतार नगर्नुहोस्।
चीन आउन वा बाहिर जान चाहनेहरूका लागि पर्खनुको विकल्प छैन। विश्वभर घुमफिर गर्ने स्वतन्त्रता नहुँदा मध्यम र उच्च वर्गका मानिसहरु दुखी रहे पनि त्यहाँका आम जनता स्वस्थ रहन सरकारलाई आफ्नो निर्णय आफै गर्न दिन तयार छन् ।
यसैबीच, ठूला परिक्षण, क्वारेन्टाइन, आवागमन नियन्त्रण, उच्चस्तरीय अनुगमनसहितको कडा लकडाउनको नीति चीनका जनताको जीवनको महत्वपूर्ण हिस्सा रहनेछ। बीबीसी
क्याटेगोरी : अन्तराष्ट्रिय समाचार
